Wie of wat is ZooTr@ack ?

Home    Tekeningen    Onderzoeksverslag (korte versie)    Onderzoeksverslag    Grafieken    Tabellen    Mondelinge presentatie    PowerPoint-presentatie    

Verslagen    Mindmaps    Meerkeuzevragen maken    Een examentoets maken    Een werkplan schrijven (examen)

Op de Centrale examens van Biologie wordt meestal een vraag gesteld waarbij een werkplan opgeschreven moet worden. Veel kandidaten lopen hier tegenaan want ze weten niet goed hoe ze een dergelijke vraag moeten oppakken. Het maken van een werkplan is altijd naar aanleiding van een beschreven proef. Er moet onderzocht worden of een bepaalde verwachting klopt.
Bij elk onderzoek dat gedaan wordt, moet gelet worden op een viertal zaken:
 1  Voor betrouwbare gegevens moeten de proeven altijd met voldoende aantallen gedaan worden. Je kunt bijvoorbeeld nooit één organisme met één ander organisme vergelijken.
 2  Bij één en dezelfde proef mag je maar één ding anders laten zijn tussen de groepen die met elkaar vergeleken worden. Je kunt bijvoorbeeld niet tegelijkertijd het verschil in de hoeveelheid zonlicht én het verschil in de hoeveelheid neerslag bij twee groepen planten vergelijken.
 3   Er moet altijd een controlegroep en een proefgroep. Bij de proefgroep ga je datgene wat je wilt onderzoeken uitvoeren, bij de controlegroep doe je niets.
 4   Na afloop van het onderzoek moet je de resultaten van beide groepen met elkaar gaan vergelijken.   
 
Let op:  Bij examenvragen krijg je meestal twee punten. Het tweede punt wordt vaak niet gegeven omdat kandidaten vergeten op te schrijven dat de resultaten met elkaar vergeleken moeten worden.

Voorbeelden van examenvragen waarbij je een werkplan moet opschrijven:
 
 Vraag 1  

Anthocyaan is een paarse kleurstof die voorkomt in bloemen van veel planten. De kleurstof bevindt zich in de vacuole van bloemcellen. Het feit dat bloemcellen anthocyaan kunnen maken, berust op een erfelijke eigenschap; het wordt geregeld door een gen.

Wetenschappers kunnen een dergelijk gen vanuit een cel van de ene plant overbrengen in een cel van tomatenplanten. Zo hebben ze tomatenplanten kunnen kweken met paarse tomaten. Paarse tomaten bevatten dezelfde stoffen als rode tomaten, maar met veel meer anthocyaan.

Een onderzoeker vermoedt dat veel anthocyaan in de voeding kan helpen om een verhoogde bloeddruk te verlagen. Hij wil dit onderzoeken door patiënten met een verhoogde bloeddruk dagelijks sap van paarse tomaten te laten drinken.

Schrijf een werkplan op voor dit onderzoek.

Het antwoord:

Een juist werkplan met de volgende elementen:

 *  Een groep patiënten (met verhoogde bloeddruk) in twee groepen verdelen, de ene groep krijgt dagelijks sap van paarse tomaten te drinken, de andere groep sap van rode tomaten. De overige omstandigheden zijn gelijk. (1 punt)

 *  (Na verloop van tijd) de bloeddruk van de patiënten in beide groepen vergelijken. (1 punt)

Denk aan het vermelden van de controlegroep (rode tomatensap).

 
 Vraag 2
In de Mojavewoestijn in de Verenigde Staten leven bosratten die van giftige cresootstruiken eten. De ratten worden niet ziek van het gif. Wetenschappers hebben ontdekt dat in het verteringskanaal van deze ratten bacteriën leven die het gif afbreken.

Bosratten die in andere delen van de VS leven, worden ziek als ze van creosootstruiken eten. Deze bosratten zijn wel gevoelig voor het gif.

De wetenschappers vragen zich af of ze zulke bosratten ongevoelig voor het gif kunnen maken. Ze doen een onderzoek waarbij ze voedselbrokjes gebruiken die gemengd zijn met poep van bosratten uit de Mojavewoestijn. In die poep zitten veel darmbacteriën.

Schrijf een werkplan op voor zo’n onderzoek.

Het antwoord:

Een juist werkplan met de volgende elementen:

 *  Een (groot) aantal gevoelige bosratten in twee groepen verdelen, de ene groep voedsel gemengd met poep (van ongevoelige ratten) geven, de andere groep voedsel zonder die poep geven. (1 punt)

 *  (Na enige tijd) de gevoeligheid voor het gif in beide groepen vergelijken, door ze van creosootstruiken te laten eten. (1 punt)

 
zootrack © 2023